ibis on Monday February 18, 2019

Duurzaamheid: Definities, Bronnen en Evenementen

Orange Bird – Agile marketingbureau brengt mensen samen die zich zorgen maken over klimaatverandering: de versnelling door menselijke activiteiten en de gevolgen die het wereldwijd kan veroorzaken. In dit overzicht gaan we kort in op de geschiedenis van duurzaamheid, de moderne betekenis ervan en kijken we naar de middelen en evenementen die nuttig kunnen zijn voor diegenen die hun bedrijf (verder) willen verduurzamen.

Duurzaamheid: oorsprong en korte geschiedenis

Zoals te zien in Google Trends, neemt de interesse in duurzaamheid toe.

“Duurzaamheid” heeft meerdere betekenissen: het wordt gebruikt in verschillende contexten en met verschillende connotaties. Vaak hangt duurzaamheid samen met thema’s als milieu, sociologie en economie. Soms houdt het ook verband met technologische, culturele en politieke kwesties.

Vanwege deze uitwisselbaarheid ontstaat er soms verwarring over wat duurzaamheid precies inhoudt. Zo geeft slechts 59% van de mensen aan het woord te begrijpen (Bron). Er is geen duidelijke consensus over de betekenis, zelfs niet onder experts en mensen die professioneel met de term werken: Casey Dunning – een senior beleidsanalist bij het Center for Global Development – zegt: “Vraag het een willekeurige analist en je krijgt op elke dag een andere definitie”. Hij noemt de vraag over duurzaamheid zelfs de million dollar question (Bron).

Door de oorsprong van een woord te verkennen, kunnen we de betekenis ervan begrijpen. “Sustainability” (duurzaamheid) is afgeleid van het Latijnse “sustinere” (tenere, to hold; sub, under) dat de algemene betekenis heeft van “sustain” en “maintain”, “support” of “endure” (Bron).

Hedendaagse online woordenboeken van de Engelse taal definiëren “sustainability” als:

• de eigenschap van het kunnen blijven doorgaan over een bepaalde periode (Bron);
• de eigenschap van het weinig of geen schade toebrengen aan het milieu en daardoor lang kunnen voortduren (Bron).

Hoewel we het erover eens zijn dat “kunnen blijven doorgaan” zeer belangrijk en welkom is in het bedrijfsleven, zullen we ons in deze blogpost concentreren op de tweede vermelde betekenis van duurzaamheid: “het weinig of geen schade toebrengen aan het milieu”. Deze betekenis ligt dichter bij de doelstellingen van dit blog. We zullen proberen te ontdekken waarom en hoe deze specifieke betekenis van duurzaamheid de overhand kreeg.

In hun boek “Women in Green: Voices of Sustainable Design” (2007) traceerden Kira Gould en Lance Hosey de oorsprong van de term duurzaamheid. Uit hun research bleek dat het concept duurzaamheid in de tweede betekenis voor het eerst naar voren kwam in 1972 in “The Limits to Growth”, een studie naar het draagvermogen van de aarde in relatie tot de explosieve bevolkingsgroei (toen er nog maar half zoveel mensen waren als nu). Kira Gould en Lance Hosey leveren het volgende citaat als bewijs:

Begin jaren zeventig realiseerde men zich dat we als mens een evenwicht moeten vinden in onze ontwikkeling. Helaas kwam dit besef pas 260 jaar na de uitvinding van de stoommachine en het daaropvolgende tijdperk van industrialisatie, maar beter laat dan nooit. Studies als “The Limits to Growth” leidden tot een een “beweging voor duurzame ontwikkeling”.

Vervolgens verklaarde de Algemene Vergadering van de VN begin jaren tachtig dat er een sterke verslechtering had plaatsgevonden van het menselijk milieu en de natuurlijke hulpbronnen. Om landen bij elkaar te brengen om samen te werken en duurzame ontwikkeling na te streven, richtte de VN de Brundtland Commission op. (Bron) Een van de resultaten van het werk van de Brundtland commissie is het in 1987 uitgebrachte rapport “Our Common Future” dat een duidelijke definitie van “duurzame ontwikkeling” gaf:

Duurzaamheid in de XXI eeuw

In 1992 werd de eerste Earth Summit gehouden. Het doel was het bouwen van een wereldwijd partnerschap voor duurzame ontwikkeling. Een aantal soortgelijke belangrijke evenementen volgde, wat in januari 2015 culmineerde in de definitie van doelstellingen voor duurzame ontwikkeling door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. De 17 doelen zijn bedoeld om onze wereld tegen 2030 te transformeren, in overeenstemming met de principes van duurzame ontwikkeling, voor vrede en welvaart voor mensen en de planeet, nu en in de toekomst. De doelen zijn onderling afhankelijk en breed, en elk heeft een lijst met te bereiken doelstellingen. Ze erkennen dat het beëindigen van armoede, het verbeteren van gezondheid en onderwijs en het stimuleren van economische groei hand in hand moeten gaan met het aanpakken van klimaatverandering en het werken aan het behoud van onze oceanen en bossen. Nadien hebben tal van landen deze doelen in landelijke programma’s opgenomen om de doelen tegen 2030 te helpen behalen.

Noorwegen en Japan, uit de archieven van de auteur

Een andere belangrijke internationale overeenkomst die in het mijlpaal-jaar 2015 werd ondertekend, is het Akkoord van Parijs inzake klimaatverandering. Leiders van ongeveer 200 landen bereikten een akkoord over de maatregelen die nodig zijn om de opwarming van de aarde te beperken tot een stijging van 1,5 °C boven het pre-industriële niveau, en om verdere versnelling door menselijke activiteit te voorkomen.

Gebeurtenissen als deze tonen dat in veel landen milieuproblematiek hoog op de politieke agenda staat. De resulterende nationale en internationale programma’s stuurden investeringen en het economisch beleid in de richting van meer duurzaamheid. Dit leidde tot het concept van een circulaire economie, dat een nieuw paradigma voor wereldwijde ontwikkeling inluidt, waar we in plaats van afval te creëren alles hergebruiken. De circulaire economie wordt gezien als levensvatbare en dringend noodzakelijke strategie. Niet alleen om verdere economische ontwikkeling en milieubescherming te combineren, maar ook de kans om de gevaarlijkste gevolgen van klimaatverandering te vermijden te maximaliseren en tegelijkertijd de wereldeconomie te laten floreren en duurzaam te maken. Dit kan worden bereikt door het ontwerpen en vervaardigen van producten en materialen met continue en oneindige levenscycli.

Helaas blijkt uit de rapportage van het World Economic Forum in Davos van januari 2019 dat slechts 9% van de wereldeconomie circulair is. (Slechts 9% van de 92.8 miljard tonnen mineralen, fossiele brandstoffen, metalen en biomassa die aan de economie worden toegevoegd, worden per jaar hergebruikt.) Deze trend zet zich voort: de economie wordt minder circulair. We gaan dus de verkeerde kant op door steeds meer afval in ons milieu te pompen terwijl de uitstoot van broeikasgassen toeneemt. In combinatie met de stijgende bevolking wordt het probleem van de opwarming van de aarde complexer en acuter.

Wij zijn ervan overtuigd dat blijvende verandering het gevolg moet zijn van een wereldwijde verschuiving van prioriteiten binnen elke sector. Als ondernemers moeten we een leidende rol spelen bij het creëren van deze transformatie door de consument te blijven informeren en door duurzame praktijken en producten te verbeteren. Om zelf ook een bijdrage te leveren, hebben wij als marketeers besloten om ons te richten op het promoten van bedrijven die duurzaamheid bevorderen. Wij geloven in nieuwe marketing en willen meer consumenten en organisaties helpen over te stappen op die producten en diensten die zijn ontworpen om het milieu te beschermen en de klimaatverandering aan te pakken.

Homo Sustainabilitus

Onze grote zorg is dat wij mensen niet het juiste pad inslaan en dat de duurzaamheidsbeweging niet snel genoeg groeit. Hoewel we zelf marketeers zijn, zouden we willen dat de interesse in duurzaamheid sterker was dan in marketing. Zie de huidige situatie volgens de grafiek van Google Trends:

Wij zijn ervan overtuigd dat duurzaamheid van het grootste belang is voor de hele mensheid. De volgende (verdrietige) meme sluit perfect aan op ons gevoel:

De enige #10YearsChallenge waar je je druk om zou moeten maken

De zich opstapelende milieuproblemen maken de levensduur van materialen en goederen (zie de eerste betekenis van duurzaamheid) minder belangrijk dan de eigenschap geen schade aan het milieu te veroorzaken (zie de tweede betekenis).

We zijn verheugd dat steeds meer mensen en bedrijven de noodzaak zien van harmonieuze relaties tussen mensen, de economie en de planeet, en dat een nieuwe realiteit niet op een take-all mentaliteit, maar op een use-all mentaliteit is gebaseerd. De kernwaarden zijn kwaliteit (niet kwantiteit), nu betalen (niet later) en leven binnen je mogelijkheden (Bron). Steeds meer mensen zetten duurzaamheid in als moreel kompas. Mensen zijn zich meer bewust van hun aankoop-keuzes en staan positief tegenover circulaire producten en bedrijven. Deze mensen zien dat er een rem moet op consumerisme en verdergaande industrialisatie als we onze habitat willen redden. Dit schreef The Guardian over de eerste stappen die je kunt zetten op weg naar meer duurzaamheid.

Wij roepen alle bedrijven op om over te schakelen op duurzaamheid. We starten toch onze bedrijven om iets goeds en waardevols te maken? Wat kan er van meer waarde zijn wanneer er zoveel op het spel staat voor onze doelgroep: de mensen waarvoor we onze bedrijven hebben opgericht? Deel je mening!

Ieder persoon en elk bedrijf heeft een verantwoordelijkheid bij deze transformatie. Toch is het niet mogelijk om zonder gecentraliseerde, globale aanpak tot een volledige omslag te komen. Een van de organisaties die zo’n aanpak mogelijk maakt is The Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). Het is het orgaan van de Verenigde Naties voor het beoordelen van de wetenschap met betrekking tot klimaatverandering.

Het IPCC schat dat we nog 12 jaar hebben om de opwarming van de aarde tot maximaal 1.5 °C te beperken. Elke halve graad meer leidt tot een significant grotere kans op droogte, overstromingen, extreme hittegolven, ontheemding en armoede voor honderden miljoenen mensen over de hele wereld.

Debra Roberts, co-voorzitter van de Impact werkgroep: “Dit is de grootste alarmbel van de wetenschappelijke gemeenschap en ik hoop dat het mensen mobiliseert en een deuk slaat in de stemming van zelfgenoegzaamheid”. De belangrijkste conclusie van de werkgroep was de noodzaak van urgentie.

De Faroe eilanden, foto uit het archief van de auteur

Extra bronnen over duurzaamheid

Als je meer informatie zoekt over wat duurzaamheid eigenlijk is, raden we de volgende materialen aan. De materialen belichten het thema vanuit verschillende perspectieven:

Jaimie Cloud, een gepassioneerde pedagoog ‘die jonge mensen inspireert om na te denken over de wereld, hun relatie ermee en hun vermogen om deze op een geheel nieuwe manier te beïnvloeden’, deelt een zeer eenvoudige definitie voor duurzaamheid in haar TEDx Windham video. De definitie hoorde ze van een kind waarmee ze werkte en is prachtig beknopt: «Duurzaamheid: wanneer mensen krijgen wat ze willen zonder de wereld te vernielen, zodat dieren en andere mensen kunnen krijgen wat ze willen en nodig hebben».

Chris McKnett, hoofd van State Street Global Advisors ‘Environmental, Social and Governance Investing (ESG), integreert duurzaamheidsdenken in het beleggingsproces. In zijn TED speech “The Investment Logic for Sustainability” laat hij zien dat duurzaamheid tegenwoordig hand in hand gaat met financiële stromen.

Leyla Acaroglu is een duurzaamheidsstrateeg, sociaal wetenschapper en pedagoog. In haar inspirerende toespraak op TEDx Melbourne deelt ze een zeer innovatieve benadering om duurzaamheid te begrijpen. De titel van haar speech is “Waarom we anders moeten denken over duurzaamheid”. In een notendop gaat Leyla ervan uit dat alles in de natuur met elkaar verbonden is en dat wij, als essentieel onderdeel van de natuur, dagelijks keuzes maken die onbedoelde gevolgen hebben. Dit toont aan dat Leyla Acaroglu duurzaamheid als een zeer breed concept beschouwt. Ten eerste gaat het om zelfbehoud. Ten tweede om inzicht. Ten derde om meer met minder. Ten slotte is de meest unieke conclusie die Leyla trekt, dat duurzaamheid een katalysator is voor innovatie. “En we moeten erover nadenken” – aldus Leyla (Bron).

Een andere bron van waardevolle informatie over de nieuwste betekenissen van het duurzaamheidsconcept is de documentaire “The Rise of Sustainability”.

De documentaire toont opnieuw dat de moderne term “duurzaamheid” een complete paradigmaverschuiving omvat in ons begrip van de wereld en onze plaats daarin. Het beïnvloedt alle aspecten van de economie en het moedigt ons aan om opnieuw na te denken over hoe we systemen in de 21ste eeuw beheren en ontwerpen. De resulterende nieuwe economie zou een “duurzame economie”. kunnen worden genoemd. De problemen die we vandaag hebben, kunnen niet worden opgelost met oude benaderingen en methoden. Ons denken over verandering en innovatie vereist een volledige transformatie op basis van de principes van duurzame ontwikkeling. Dat is wat de Algemene Vergadering van de VN eigenlijk bedoelde met de aankondiging van de eerder genoemde doelstellingen voor duurzame ontwikkeling in 2015.

Meer films en documentaires over duurzaamheid

Duurzaamheids Evenementen

Overweeg de volgende evenementen om duurzaamheidsexperts te ontmoeten, praktische ideeën op te doen en partners te vinden voor gezamenlijke acties:

GreenBiz 2019

Jaarlijks evenement voor leiders van duurzame bedrijven om zich bij meer dan 1200 van ’s werelds slimste denkers en meest invloedrijke leiders te voegen voor een ongeëvenaarde blik op de actuele uitdagingen, trends en de grootste kansen in duurzaam ondernemen.

Datum: 26 – 28 februari 2019 Locatie: JW Marriott Desert Ridge, Phoenix, AZ, USA

Meer info: https://www.greenbiz.com/events/greenbiz-forum/phoenix/2019/speakers

Sustainability Summit 2019

De vierde editie van The Economist’s Sustainability Summit zal de voortgang van de duurzaamheidsbeweging bespreken en beoordelen waar en hoe beleidsmakers, financiële instellingen en bedrijfsleiders zouden moeten optreden. De Sustainability Summit brengt brancheleiders, beleidsmakers, ondernemers en onderzoekers van over de hele wereld samen en beoordeelt wat bedrijven moeten bereiken en stippelt een pad uit om daar te komen.

Datum: 21 maart 2019 Locatie: London, UK

Meer info: https://events.economist.com/events-conferences/emea/sustainability-summit-london/#overview

2019 CleanTech Forum Europe, Stockholm

Dit wordt de 15e editie van het CleanTech Forum. Je kunt ongeveer 400 bezoekers uit meer dan 25 landen ontmoeten, variërend van bedrijven en investeerders op hoog niveau tot innovatieve cleantech-startups die een duurzame impact willen maken.

Datum: 21-23 mei 2019 Locatie: Stockholm, Sweden

Meer info: https://www.cleantech.com/event/cleantech-forum-europe/

Circularity 2019

Circularity 2019 brengt meer dan 500 thought leaders en practitioners samen om de circulaire economie te definiëren en te versnellen.

Door middel van inspirerende bijeenkomsten, interactieve breakouts, hands-on design charrettes, netwerkevenementen en een oplossingsgerichte expo zal Circularity 19 de deelnemers inspireren, informeren en versterken om de kansen van de opkomende circulaire economie te benutten.

Datum: 18-20 juni 2019 Locatie: Minneapolis, MN, USA

Meer info: https://www.greenbiz.com/events/circularity/minneapolis/2019

Verge

De VERGE 19 conferentie en expo is hét platform voor het versnellen van een schone economie. Het evenement brengt een krachtig publiek samen van meer dan 2500 leiders – van bedrijven en nutsbedrijven, gemeentelijke en regionale overheden, beleidsmakers, ngo’s, leveranciers van oplossingen en startups – om schaalbare oplossingen te verkennen op het snijvlak van technologie en duurzaamheid binnen drie dynamische en invloedrijke markten: schone energie, transport en mobiliteit en de circulaire economie.

Datum: 22-24 oktober 2019 Locatie: Oakland, CA, USA

Meer info: https://www.greenbiz.com/events/verge-conference/oakland/2019